Quý như vi tảo

Bài viết dưới đây của TS. Phan Quốc Kinh - Viện trưởng Viện Thực phẩm chức năng Việt Nam sẽ giúp độc giả hiểu hơn về tác dụng của vi tảo với sức khỏe con người.

Tảo xoắn Spirulina

1kg Spirulina có chứa: - 56 - 77% protein, cao gấp 3 lần thịt bò, 2 lần đậu tương. - Vitamin: 55mg vitamin B1, 40mg vitamin B2, 3mg vitamin B6, 2mg vitamin B12, 113mg vitamin PP, 190mg vitamin E, 4.000mg caroten (trong đó β-Caroten khoảng 1.700mg), 0,5mg acid folic, inosit khoảng 500 - 1.000 mg. - Khoáng chất: 580 - 646mg sắt, 23 - 25mg mangan, 2.915 - 3.811mg magne, 0,4mg selen; 1.000 – 3.000mg hoặc cao hơn với calci, kali, phospho. - Chất béo (phần lớn là acid béo không no): acid linoleic 13.784mg, γ-linoleic 11.980mg.

Năm 1960, chính sự khỏe mạnh, cường tráng của những người thổ dân Trung Phi tại một vùng đất cằn cỗi, đói kém quanh năm đã thu hút sự chú ý của những nhà khoa học. Và thứ rau xanh được vớt lên từ hồ để làm bánh chính là “nguồn gốc” đem lại sức khỏe cho họ – tảo Spirulina. Và cho đến nay, Tổ chức Y tế Thế giới đã chính thức công nhận, loại tảo xoắn này là thứ thực phẩm bảo vệ sức khỏe tốt nhất cho loài người trong thế kỷ 21. Còn FDA – Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ thì công nhận, nó là một trong những nguồn protein tốt nhất.

Ý nghĩa bảo vệ sức khỏe của tảo Spirulina là ở chỗ sau khi dùng, tất cả các loại dinh dưỡng mà cơ thể cần đều được bổ sung cùng một lúc, có lợi cho việc trao đổi chất, đồng hóa tổ chức, tăng cường sức đề kháng từ đó đạt được mục đích phòng chống bệnh tật và thúc đẩy phục hồi sức khỏe.

Hàm lượng khoáng chất, nguyên tố vi lượng phong phú có thể phòng tránh bệnh thiếu máu do thiếu dinh dưỡng một cách hiệu quả, và cũng là nguồn bổ sung dinh dưỡng rất tốt cho trẻ lười ăn. Trong tảo Spirulina có chứa nhiều loại chất chống lão hóa như β-caroten, vitamin E, acid γ-linoleic - có khả năng loại bỏ các gốc tự do thông qua tác dụng chống oxy hóa, làm chậm sự lão hóa của tế bào. Đồng thời, sắt, calci có nhiều trong tảo vừa dễ hấp thụ vừa có tác dụng phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh thường gặp ở người già như thiếu máu, xốp xương. Ở Nhật Bản, người già không coi tảo Spirulina là một biện pháp bảo vệ sức khỏe tạm thời mà là để bảo vệ sức khỏe lâu dài để hạn chế chi phí thuốc men và viện phí.

Hiện nay, tảo Spirulina còn được khuyến cáo dùng hỗ trợ trong điều trị bệnh viêm gan, suy gan, bệnh nhân bị cholesterol máu cao, viêm da lan tỏa, đái tháo đường, loét dạ dày tá tràng và suy yếu hoặc viêm tụy, đục thủy tinh thể và suy giảm thị lực... Các nhà nghiên cứu cũng đã chứng minh tảo Spirulina làm tăng sức đề kháng và tăng sức dẻo dai trong vận động. Với liều dùng vừa phải, Spirulina làm cân bằng dinh dưỡng, tổng hợp các chất nội sinh, tăng hormon và điều hòa sinh lý một cách tự nhiên, bền vững. Trộn tảo với mật ong hoặc lòng trắng trứng là một sản phẩm dưỡng da tuyệt vời. Ngoài ra, các nhà khoa học nghiên cứu trong kích thích tế bào tủy xương, hồi phục chức năng tạo máu, chức năng giảm mỡ máu, giảm huyết áp...


Vi tảo Chlorella vulgaris

Chlorella chứa: 45% protein, 20% chất béo, 20% carbohydrate, 5% chất xơ, 10% chất khoáng và vitamin. Vitamin A gấp 5,8 lần cà rốt; B1 gấp 1,3 lần men vô cơ; B2 gấp 35 lần sữa; sắt gấp 13 lần gan lợn, 45 lần nho; chất xơ gấp 1,5 lần khoai lang; calci gấp 1,6 lần sữa…

Được phát hiện và nghiên cứu từ những năm 1950, vi tảo Chlorella còn được gọi là tảo lục được đánh giá là nguồn thực phẩm bổ sung hấp dẫn bởi vì nó có hàm lượng protein cao và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác. Cũng giống như tảo xoắn Spirulina, ý nghĩa bảo vệ sức khỏe của tảo lục là ở chỗ sau khi dùng, cơ thể được kích thích tự điều hòa và cân bằng các chức năng dung nạp và đào thải, nhờ đó giúp cơ thể phục hồi sức khỏe nhanh, tạo ra sức đề kháng tốt với bệnh tật và ô nhiễm môi trường.

Những nghiên cứu về khả năng điều trị/ hỗ trợ điều trị bệnh ở vi tảo Chlorella khá đa dạng. Chlorella rất giàu Chlorophylle - thành phần giúp cung cấp oxy cho mô và làm sạch đường ruột. Chlorophylle khi được hấp thu vào cơ thể có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, làm sạch máu, gan, thận và ruột, kích thích sản sinh tế bào hồng cầu, tăng oxy cho não, giữ cho trái tim hoạt động bình thường. Cũng nhờ thế mà Chlorella có khả năng giải trừ các độc tố trong cơ thể như kim loại nặng, thuốc trừ sâu, thuốc diệt côn trùng, thuốc bảo vệ thực vật… thông quá khả năng hấp thu và đào thải độc chất khỏi cơ thể. Những nghiên cứu khác còn cho thấy Chlorella có tác động tích cực trong việc giảm nồng độ dioxin và tăng lượng IgA trong sữa mẹ.

C.G.F (Chlorella grow factor) là một hỗn hợp được tạo thành từ các vitamin, các nucleoit (ADN, ARN) và các acid amin – nằm trong nhân Chlorella có khả năng làm tăng tế bào bạch huyết T (tế bào miễn dịch của cơ thể), giúp cơ thể tăng sức đề kháng tự nhiên, tăng sự chịu đựng và dẻo dai của cơ thể (các thí nghiệm ở vận động viên thể thao cho thấy, chỉ một liều duy nhất, khả năng chịu đựng và sự dẻo dai của cơ thể có thể duy trì được 10 tiếng sau đó). Cũng với hoạt chất này, Chlorella có khả năng giảm sự ngưng đọng cholesterol xấu, tăng cường cholesterol tốt, chống được các bệnh về tim như nhồi máu cơ tim, xơ cứng động mạch vành; đồng thời điều chỉnh huyết áp về mức ổn định. Hormone kích thích sự tái sinh của tế bào trong Chlorella được các bác sỹ Nhật Bản chứng minh công dụng qua những ca chữa trị thành công viêm loét dạ dày. Khả năng phòng chống ung thư của vi tảo này đang được nghiên cứu tại nhiều nước.

Và vi tảo Nannocholoropsis

Những năm gần đây, các nhà thực phẩm học, dược học, mỹ phẩm học, y học lại phát hiện các thành phần quý giá và hoạt tính sinh học của một số loài vi tảo sống ở biển như Nannochloropsis gaditana và Nannocholoropsis oculata mà sinh khối có chứa nhiều EPA (acid eicosapentaenoic) và vi tảo dị dưỡng Schifochytrium sp. mà sinh khối có chứa nhiều DHA (acid dosocahexaenoic).

DHA, EPA là các acid béo chưa no có nhiều dây nối đôi thuộc nhóm các acid omega 3 (Pufa) có tác dụng tốt cho các chức phận hoạt động của não, hệ tim mạch, mắt, tăng cường sự phát triển trí tuệ cho trẻ em, tăng trí nhớ cho người cao tuổi, chống lão hóa, chống oxy hóa, hạ đường huyết. Hiện nay, DHA và EPA được chiết xuất từ gan và dầu cá hồi, cá mập… với giá cả rất đắt cho quy trình chiết xuất phức tạp và nguồn nguyên liệu hạn chế. Cũng chính vì thế, nhiều nhà khoa học và các công ty TPCN đã nghiên cứu các loại vi tảo, hòng tìm nguồn nguyên liệu cung cấp DHA và EPA dồi dào, ổn định. Sau nhiều năm nghiên cứu, hiện nay, EPA đã được chiết xuất từ một số vi tảo chi Nannochloropsis sp. mà đáng chú ý nhất là 2 loài Nannochloropsis gaditana và Nannochloropsis oculata.


Vi tảo Nannochloropsis gaditana có chứa chlorophylle, các carotenoid: canthaxanthin, astaxanthin, feaxanthin, violaxamthin, betacarotene, các phospholipid… Sinh khối khô có 30 – 50% là protein, 15 – 30% chất béo, 2,4% EPA. Vi tảo Nannochloropsis oculata có chứa 41,6% protein, 19,4% lipid, 13,1% carbohydrate, 5% EPA và 1% các carotenoid. Ngoài ra còn có vitamin E, các phytosterol, các polysaccharide, các acid amin như acid aspartic, threomin, serin, acid glutamic, glycin, alanin cystein, valin, methionin, isoleucin, leucin, tyrosin, phenylalanine, histidin, lysine, arginin, prolin.

Hiện nay, các nhà khoa học đã chứng minh vi tảo Nannochloropsis có nhiều tác dụng với cơ thể như: Điều chỉnh đường máu, phục hồi sức khỏe sau bệnh tật, tăng cường khả năng miễn dịch, chống vi khuẩn, nấm, siêu vi khuẩn, chống oxy hoá và chống viêm; tăng cường tuần hoàn và chức phận của tim, chống dị ứng, giảm các acid béo chưa no omega 3, tăng cường các chức phận hoạt động của não và tăng trí nhớ, tăng cường sinh lực, giải độc, phòng và hỗ trợ điều trị ung thư…

Trong những ứng dụng hiện nay, vi tảo Nannochloropsis được dùng làm TPCN có tác dụng làm đẹp da, trắng da, giảm vết nhăn… và là nguồn nguyên liệu có giá trị để nghiên cứu sản xuất các loại TPCN giúp chống oxy hóa, dưỡng não, tăng cường miễn dịch phòng và hỗ trợ điều trị ung thư...